Ekran Süresinin Çocukların Zihinsel Gelişimine Etkisi

Sekiz ila 11 yaş arası çocukları kapsayan araştırma, akıllı telefonlarla daha çok vakit geçiren ve daha uzun saatler bilgisayar oyunları oynayan çocukların çeşitli fonksiyonlara karşı daha kötü bilişsel becerilere sahip olduklarını bulguladı.

The Lancet Child and Adolescent Health dergisinde yayınlanan araştırma, sonrasında ayrıntılı kavrama testine tabi tutulan 4,500 çocuğun günlük alışkanlıklarını inceledi.

Araştırma, günde iki saatten uzun ekrana bakmanın daha kötü kısa süreli bellek, işleme hızı, dikkat düzeyi, dil, beceri ve yönetsel hizmetler ile ilişkili olduğunu ortaya çıkardı.

Ottawa Üniversitesi tarafından yürütülen ABD’li çocukları konu alan araştırma, binlerce ebeveynin ve çocuklarının (uykuya harcanan zaman, akıllı telefonların ve diğer aygıtların kullanımı ve fiziksel aktivite düzeyi gibi) günlük alışkanlıklarını  sorguladı.

Günlük olarak 9 ila 11 saat arası uyuyan, iki saatten az ekrana bakan, en az bir saat egzersiz yapan 20 çocuğun en iyi genel bilişsel becerilere sahip olduğu görüldü.

Bu çocuklar, yapılan testlerde ortalama bir çocuktan yaklaşık yüzde beş oranında daha başarılıydı. Önemli nokta şu ki, bu çalışmada ekrana bakma süresi muhtemel anahtar faktör olarak belirlendi. Günde iki saatten az ekran başına kitlenen çocuklar, diğer alışkanlıklara bakılmaksızın, grup ortalamasından yaklaşık yüzde dört oranda daha iyi performans sergilediler.

Kısa Bir Bakış – Dünya Genelinde Ekran Süresi Kuralları

• Sağlık ve Klinik Mükemmellik Ulusal Enstitüsü (NICE) tarafından belirlenen İngiltere yönergeleri, her yaş grubundaki çocuklar için günde iki saatten fazla ekran süresini tavsiye etmemektedir.
• ABD’de iki yaş ve altı çocukların ekrana bakması kesinlikle önerilmemektedir. Sonrasında ise, ekrana bakılarak geçirilen boş zaman aktiviteleri günlük iki saati geçmemelidir.
• Fransa’da, üç yaşın altındaki çocuklara yönelik televizyon şovları piyasaya sürmek yasadışıdır.
• Tayvan’da, ebeveynler çocuklarının ekrana baktıkları süreyi yasal olarak denetlemek zorundadır. 18 yaşın altındakilerin saatlerce ekrana bakmasına izin verirlerse 1000£ para cezasına çarptırılırlar.

Araştırmaya öncülük eden Dr. Jeremy Walsh, Telegraph gazetesine şu cümleleri aktardı: “Bu bulgular dönüm noktası niteliğinde. Burada iki saatlik açık bir sınır noktası belirledik ve belirgin bilişsel faydanın bu sınırın dışına çıkmamakla ilişkili olduğunu göstermiş olduk. Artık ebeveynlerin ekran süresi konusunu daha yakından incelediğini düşünüyorum ve bu araştırma açıkça ekran süresinin iki saat ile sınırlandırılması gerektiğini gösteriyor.”

Bulgular gözlemsel araştırma yoluyla elde edilmiştir – yani cihazları daha uzun süre kullanmanın daha zayıf bilişsel becerilere neden olduğunu kanıtlamak mümkün değildi. Fakat uzmanlar, birçok faktörün bu bağlantıyı etkileyebileceğine inanıyorlar- mavi ışığın beyne etkisi, online aktivitelerin kendisi ve spor yaparak, uyuyarak ya da sosyal ve zihinsel olarak daha zorlayıcı işler yaparak geçirebileceğimiz zamanımızı teknolojik aletlere ayırdığımız gerçek süre gibi.

Artık Bilimsel Bir Dayanağımız Var

Elde edilen bulgular, teknolojinin çocukların sağlığına olan etkisinin gözden geçirilmesini ve sağlıklı ekran süresi konusunda rehberlik edilip edilemeyeceğini inceleyen sağlık otoriteleri tarafından dikkate alınacaktır. Şimdiye kadar uzmanlar, ekran süresinin etkisiyle ilgili net bir kanıt olmadığını iddia ettiler.

Telegraph gazetesinin başlattığı kampanyayla birlikte, tüm sosyal medya ve çevrimiçi oyun şirketlerine yasal olarak tedbirli olma yükümlülüğü ve standartlar ihlal edildiğinde yasal işlem başlatma hakkı getirildi. Dr. Walsh, farklı çevrimiçi etkinliklerin potansiyel etkisini incelemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu söyledi. Bu süre içerisinde, ebeveynleri ve sağlık görevlilerini bu iki saati günlük online eğlence süresi için sınır olarak kabul etmeye çağırdı.

Uykuyu Önceliklendirmek

Dr. Walsh’in uzmanlara ve ebeveynlere çağrısı şu şekilde: “Çocuklar için iki saatten uzun eğlence amaçlı ekran süresinin daha zayıf bilişsel gelişime yol açtığını keşfettik. Şimdi ekran süresi ve biliş arasındaki bağlantılar hakkında, ekran başında geçirilen zamanda yapılan aktivitelerin etkisi, içeriğin eğitimsel mi eğlence amaçlı mı olduğu, odaklanma mı çoklu görevler mi gerektirdiği gibi konularda daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. Bulgularımıza dayanarak söyleyebilirim ki; çocuk doktorları, ebeveynler, eğitimciler ve yasa koyucular, eğlence amaçlı ekran süresini sınırlandırmalı, çocukluk ve ergenlik döneminde sağlıklı uyku düzenine öncelik vermelidir.”

Konuyla bağlantılı bir yorum yazan ABD Illinois Üniversitesi’nden Dr. Eduardo Esteban Bustamante, çok fazla ekran süresinin çocukların beyninin günün yorgunluğunu atmak için çok az zamanı olduğu anlamına geldiğini söylüyor.

Dr. Walsh, “Ekran karşısında harcanan her bir dakika, uyku zamanından ya da bilişsel olarak zorlayıcı faaliyetlerden bir dakika çalmak anlamına gelir. Akşamları ekran karşısında zaman geçirmek aynı zamanda uyku kalitesinin bozulmasına da yol açabilir.” diyerek sözlerini sonlandırıyor.

Kaynak: The Telegraph