Bilal Emre Arslan
Bilim yayını Science Advances’te yayınlanan araştırmaya göre Sahra Çölü’nün yayıldığı bölge bir zamanlar yerleşimden yağışa, bitki örtüsünden doğal kaynaklara kadar pek çok bakımdan bugünkü hali ile taban tabana zıt durumdaydı. Yani bugün inanması güç gelse de Sahra her zaman çöl değildi. İşte o zamanki hali hakkında bilinenler:
1- Sahra Çölü avcı-toplayıcıların yuvasıydı
Şimdi Sahra Çölü olarak adlandırdığımız yer, 5.000-11.000 yıl önce bölgedeki bitkiler ve hayvanlar ile beslenen avcı-toplayıcı kabilelerinin eviydi.
2- Sahra şu anda 10 kat daha kuru
Arizona Üniversitesi’nden Jessica Tierney’e göre Sahara Çölü, yılda sadece 2,5 ila 10 cm yağış almaktadır. Bu Sahra’nın yeşil devrine kıyasla 10 kat daha az.
3- Sahra Çölü bir zamanlar yeşildi
Bu yeşil dönemin izleri, araştırmacıların deniz tortuları kullanarak son 6000 yıldaki yağış modellerini çıkarması ile ortaya çıktı.
4- İnsanlar 8000 yıl önce terk etmeye başladı
Arkeologlar Tierney’in iddiasını destekleyerek yeşil dönemde Sahra’nın çoğunu insanların işgal ettiğini belirtiyor. Ancak yaklaşık 8000 yıl önce yavaş yavaş ayrılmaya başladılar.
5- Kuru iklim göçün nedeni olabilir
Kesin gibi görülebilir ancak araştırmacılar, çölün oluşmaya başlamasının insanların Sahra bölgesinden göç sebebinin tek nedeni olup olmadığından halen emin değiller. Yağışın, insanların başka bir yere göç ettikleri zamanlarda sona ermiş olması ise oldukça kesin.
6- İnsanlar kurak dönemden sonra geri geldi
İlginçtir ki, kurak dönem bittikten sonra insanlar Sahra Çölü’ne geri döndüler. Bununla birlikte kültür bu sefer oldukça farklıydı. Avcı-toplayıcılar yerine hayvancılık yapanlar çölü devraldı.
7- Deniz çökeltilerinin peşinde
Tierney ve University of Arizona’daki ekip, araştırmaları için göl tortuları yerine – çünkü Sahra Gölü çok daha önce kurumuş ve göl tortularından eser kalmamıştı – Batı Afrika kıyılarındaki dört farklı bölgeden deniz çökeltisi kullandı.
8- Numuneler yağış desenlerini ortaya çıkardı
Denizsel tortu numuneleri, (kuzeyden güneye) 800 mil (1,300 km) mesafeden toplandı. Bu malzemeler, “Yeşil Sahra”nın eski yağış verilerinin açığa çıkarılmasına yardımcı oldu.
9- Araştırmacılar, iklim koşullarını belirlemek için eski yaprak parafini kullandı
Ekip, denizden alınan numunelerden eski yaprakların parafinlerini inceleyerek o dönemin iklim koşullarını belirleyebildi. Yaprak parafinleri iklimin kuruluğuna / nemine göre çalışıyor ve deniz tortuları arasında bozulmadan kalabilmesi sayesinde bu iklim kaydının günümüze kadar ulaşmasını sağlıyor.
10- Evinizdeki tozun baş sorumlusu Sahra
Sahra Çölü gezegenin en büyük toz kaynağı. Bunun nedeni ise mevcut bitki örtüsü ve yağış eksikliği.
Kaynak: univverse.org
