Melek
”Phubbing”, insanlarla fiziksel olarak bir aradayken telefonla ilgilenmeye verilen addır. Üstelik, akıllı telefonlar insanların günlük yaşamlarına o kadar dahil oldu ki, phubbing çoğu insanın normal karşılayacağı ölçüde yaygınlaştı.
İnsanlar iş toplantılarında, ders sırasında, kafede arkadaşlarıyla sosyalleşirken, aileleriyle yemek yerken ve hatta yataktayken bile phubbing yapar hale geldi.
Peki ama nasıl bu kadar yaygınlaştı? Ve en çok hangi sosyal durumlarda yapılıyor?
Bu tür sorulara cevap bulabilmek için, Avustralya’da 385 kişinin dahil olduğu bir anket yapıldı ve katılımcılara, diğer insanlarla yüz yüze iletişim halindeyken ne sıklıkla akıllı telefonlarına baktıkları soruldu. Cevaplarını ‘asla’, ‘nadiren’, ‘bazen’, ‘sıklıkla’ ya da ‘her zaman’ şeklinde kaydettiler.
Ailemizleyken Daha Yatkınız
Ankete katılanların yüzde 62’sinin, başka bir kişi veya kişilerle yüz yüze iletişim kurarken akıllı telefonlarına baktığı belirlendi.
Kişinin phubbing yapma sıklığının cinsiyetle bir ilgisi olduğu saptanmadı. Coğrafyayla da ilgisi yoktu; çünkü kentte yaşayanların da kasaba da yaşayanların da eşit sıklıkta phubbing yaptığı kaydedildi. Ankete göre, genç insanlar, yaşlı insanlardan daha sık phubbing yapıyor ve ayrıca insanlar bunu en çok da aileleriyle birlikteyken yapıyor.
Birlikteyken En Çok Phubbing Yaptığımız Kişiler
- EŞ (PARTNER)
- YAKIN ARKADAŞLAR
- ARKADAŞLAR
- KARDEŞLER
- ÇOCUKLAR
- EBEVEYNLER (ANNE/BABA)
- EŞ DOST
- YABANCI İNSANLAR
- DİĞER AKRABALAR
- İŞ ARKADAŞLARI
- ÇALIŞANLAR
- BÜYÜK ANNE/BÜYÜK BABA
- İŞ YERİNDEKİ YÖNETİCİ/ DENETMEN
- MÜŞTERİLER
Araştırma aynı zamanda akıllı telefon kullanıcılarının, ebeveynlerine ve çocuklarına karşı, iş yerlerindeki meslektaşlarına ve müşterilerine oranla daha sık phubbing yaptığını gösteriyor. Bu bulgular, işyerinde akıllı telefon kullanımına yönelik profesyonel bir tutum olduğu şeklinde yorumlanabilir.
Yataktayken, Sosyalleşirken Yaptığımızdan Daha Çok Phubbing Yapıyoruz
Bazı sosyal durumlar, diğerlerine göre phubbing’e daha açıktır.
İnsanların, toplu taşımada iletişim kurarken, kahve veya yemek için iş molası verdiklerinde, eşleriyle yataktayken, özel araçlarıyla seyahat ederken ve arkadaşlarıyla sosyalleşirken daha çok phubbing yaptığı anlaşıldı.
Ayrıca insanların, toplantı sırasında, aileleriyle yemek yerken ve ders esnasında diğer insanlara karşı daha az phubbing yapmaya meyilli olduklarını görüldü.
Phubbing Yapmaya En Çok Meyilli Olduğumuz Durumlar
- Toplu taşımada iletişim kurarken
- Yemek/kahve molalarında
- Özel araçla seyahat ederken
- Yatakta
- Alışverişte
- Arkadaşlarla sosyalleşirken
- Ders sırasında
- Aileyle yemek yerken
- Diğer toplantılarda
- İş toplantılarında
İnsanların Phubbing Yapmasındaki Ana Etken Sıkıntı Değil
Can sıkıntısının, phubbing davranışında bir rol oynayıp oynamadığını anlamak üzere, anket katılımcılarından sekiz maddelik Can Sıkıntısı Eğilimi Ölçeği’ni (Boredom Proneness Scale) tamamlamaları istendi.
Örnek ifadeler, “kendimi eğlendirmekte zorlanıyorum” ve “yapmam gereken birçok şey tekdüze ve monoton” gibi ifadeler içeriyor.
İnsanların phubbing yapmasında can sıkıntısının etkisinin çok az olduğu keşfedildi. Mahrum kalma korkusu, otokontrol eksikliği ve internet bağımlılığı gibi diğer faktörler phubbing davranışında daha önemli bir rol oynuyor olabilir.
Phubbing’in Etkisi Duruma Bağlı
Kişinin, başka bir kişiyle yüz yüze iletişim kurarken akıllı telefona bakması nispeten yeni bir olgudur. Bazı insanların beklentilerini yıkmasına rağmen bu davranışı iyi ya da kötü olarak nitelendirmek kolay bir iş değil.
Bir teoriye göre insanlara phubbing yapıldığında, bu davranışı, yapan kişinin kendileri açısından önemine göre değerlendiriyorlar. Örneğin, arkadaşlar arasındayken phubbing yapmak, bir iş toplantısında çalışanın müdürüne karşı phubbing yapmasından daha kabul edilebilirdir.
Bu durum iş gücü için iyi bir haber olsa da yakın ilişkiler açısından pek de harika değildir. Phubbing yapan eşler/sevgililer, karşı tarafın önemsiz hissetmesine sebep olabilir ve bu da ilişki memnuniyetini azaltabilir. Konu çocuklar olunca, özellikle de hassas olanlar phubbinge maruz kaldıklarında, sevilmediklerini düşünebilirler, bu da mutluluklarını olumsuz etkileyebilir.
Bu ve benzeri bulgular, phubbing davranışını konu alan bilgilendirme programları, tedbirleri ve kampanyaları için kullanılabilir.
Araştırma açıkça gösteriyor ki, akıllı telefon kullanıcıları kendilerini daha yakın hissettikleri kişilere karşı daha uzak hissettiklerine oranla phubbing yapmaya daha meyilli. Yani bir daha biriyle dışarı çıktığınızda phubbinge maruz kalırsanız, bunu bir iltifat olarak kabul edin – bu, sizi yakın bir arkadaş olarak gördükleri anlamına geliyor olabilir.
Kaynak: The Conversation
