Melek
Küresel bir sorun
2007’de Facebook ekibine katılan ve ilerleyen yıllarda kullanıcı sayısının artırılmasından sorumlu birimin yöneticisi olan Chamath Palihapitiya, büyümesine katkıda bulunduğu şirkete ilişkin ‘muazzam bir suçluluk’ hissettiğini ifade etti.
Palihapitiya, Standford Üniversitesi’nin işletme bölümü yüksek lisans öğrencileriyle yaptığı söyleşide insanlara ‘’sosyal medya ile sert bir ayrılık’’ yaşamalarını önermeden evvel ‘’Bence sosyal dokuyu parçalayan, toplumun işleyişini bozan araçlar ürettik.’’ itirafında bulundu.
Palihapitiya’nın eleştirileri sadece Facebook’a değil, diğer geniş çevrimiçi ekosistemi de hedef alıyordu. ‘’Yarattığımız kısa vadeli, dopamin güdümlü geribildirim döngüleri, toplumun işleyişi üzerinde yıkıcı bir etkiye sahip.’’ Çevrimiçi etkileşimin ‘’kalplere, beğenilere, baş parmaklara’’ dayandığına ve ‘’diyalogtan, iş birliğinden eser kalmadığına’’ dikkat çeken Palihapitiya, bilgi kirliliği ve yalan haberlerin sadece Amerika’nın ya da Rusya’nın sorunu olmadığına, küresel bir sorun olduğuna vurgu yaptı.
Hindistan’da ‘çocuk hırsızı’ olduklarına dair asılsız WhatsApp mesajlarının yayılmasının üzerine 7 kişinin linç ile öldürülmesinden söz eden eski Facebook yöneticisi, ‘’Bunlarla uğraşıyoruz. Bunun çok daha aşırı bir noktaya vardığını ve kötü aktörlerin geniş kitleleri istediklerini yaptırmak üzere manipüle edebildiğini düşünün. Bu gerçekten ilişkiler için çok ama çok kötü bir durum olur.’’
Facebook’u mümkün olduğunca az kullanmaya çalıştığını ve çocuklarının da ‘bu b*ktan şeyi’ kullanmaya izni olmadığını ifade eden Palihapitiya, öte yandan şirketin dünya için epey işi şeyler yaptığını da sözlerine ekledi.
Facebook’un tartışmalı gücü
Palihapitiya’nın dikkat çektiği noktalar, Facebook’u olduğu konuma taşıyan diğer eski çalışanlarının açıklamalarıyla tutarlıklık gösteriyor. Geçtiğimiz aylarda sosyal ağın eski yatırımcılarından Sean Parker, sosyal medya için bir tür ‘vicdani retçi’ haline geldiğini; Facebook’un ve diğer platformların ‘insan psikolojisinin bir açığını kötüye kullanmakta’ başarılı olduğunu ifade etmişti. Şirketin eski ürün yöneticisi olan Antonio Garcia-Martinez ise Facebook’un, kişilerden topladığı verileri onları etkilemek için kullanma becerisi hakkında dürüst olmadığı konusuna dikkat çekmiş ve şirketteki işiyle ilgili ‘Kaos Maymunları’ adlı bir kitap yazmıştı.
Bütün bu eski çalışan açıklamaları, Facebook’un gücüyle ilgili endişelerin en üst noktaya ulaştığı zamana denk geliyor. Geçen sene şirketin ABD Başkanlık seçimlerindeki rolü ve yalan haber yayma kapasitesiyle ilgili endişeler büyürken, kimi raporlar sosyal medya sitesini Myanmar’da Rodingya topluluğuna yönelik ‘etnik temizlik’ gibi bir vahşetin merkezinde gösteriyordu.
Yatırımcıların payı
Eleştirilerini Facebook özelinde tutmayan ve Silikon Vadisi’nin tüm sermaye yatırımcılığı sistemini sorunlu bulan Palihapitiya, girişim yatırımcılarının gerçek sorunlara odaklanmak yerine, ‘’kötü, faydasız, aptalca şirketlere’’ para akıttığını ifade ediyor. Kendisi şu anda Social Capital isimli yatırım şirketi ile sağlık ve eğitim gibi alanlarda çalışan şirketleri fonluyor.
Palihapitiya ayrıca, hayranlık uyandıran pek çok teknoloji yatırımcısının, gücünü yetenekten çok şansa borçlu olduğunu iddia ettiği açıklamalarda bulundu: Herkes saçmalıyor. Burada bir yerin var, iyi bir anlaşma akışının içindesin, sermayen var ve muazzam bir teknolojik değişim rüzgarı esmekte. Zamanla başarılı olan 20 şirketten birinde pay sahibi oluyorsun ve herkes sana dahi gözüyle bakıyor. Kimse itiraf etmek istemese de hakikat bu.’’
Konuşmanın tamamını -İngilizce- buradan izleyebilirsiniz:
Kaynak: The Verge
